Gỗ nghiến: Biểu tượng của sự bền vững và giá trị thẩm mỹ trong ngành nội thất

Gỗ nghiến là một trong những loại gỗ quý hiếm tại Việt Nam, nổi bật với độ bền vượt trội, mang lại vẻ đẹp tự nhiên và sang trọng cho các sản phẩm nội thất. Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về những đặc điểm, ứng dụng và cách nhận biết gỗ nghiến trong bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn giá trị của sản phẩm từ loại gỗ này nhé!

Giới thiệu về gỗ nghiến

• Định nghĩa và nguồn gốc

Gỗ nghiến, tên khoa học là Burretiodendron Hsienmu, thuộc họ Cẩm Quỳ (Malvaceae), trước đây từng xếp vào họ Đoạn (Tiliaceae). Loài cây này có hoa, được biết đến với thân gỗ cứng và độ bền vượt trội. 

Gỗ nghiến được khai thác từ cây nghiến – loài cây gỗ lớn, thường đạt chiều cao từ 30-35m, với đường kính trung bình từ 80-90cm. 

Loài cây này phân bố chủ yếu ở Việt Nam và Trung Quốc. Tại Việt Nam, gỗ nghiến được tìm thấy nhiều trong các khu rừng nguyên sinh thuộc vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, Quảng Bình. 

• Gỗ nghiến thuộc nhóm mấy?

Gỗ nghiến được xếp vào nhóm IIA trong phân loại gỗ tại Việt Nam – đây là nhóm gỗ nặng, có độ cứng cao và tỷ trọng lớn, thường được đánh giá cao nhờ khả năng chịu lực vượt trội. 

Với khối lượng dao động từ 950-1.100kg/m³ (ở điều kiện độ ẩm 15%), gỗ nghiến nổi bật với tính chất bền bỉ và khả năng chịu được tác động môi trường.

Gỗ nghiến có nhiều loại, thường được phân theo xuất xứ như gỗ nghiến Việt, Trung, Nhật,… Tuy nhiên, về cơ bản, gỗ nghiến được chia thành hai loại chính: gỗ nghiến thường và gỗ nu nghiến. 

Một điểm đặc biệt của gỗ nghiến là mặc dù lớp ngoài có thể bị bạc màu do mưa gió nhưng khi bào mỏng, những đường vân xoăn tinh tế và đẹp mắt sẽ lộ ra, tạo nên giá trị thẩm mỹ cao cho sản phẩm.

• Phân biệt gỗ nghiến thường và gỗ nu nghiến

Gỗ nghiến thường

Gỗ nghiến thường có độ cứng và trọng lượng tương đối thấp hơn so với gỗ nu nghiến, nổi bật về độ bền và khả năng chống chịu tốt. 

Loại gỗ này thường được sử dụng rộng rãi trong sản xuất các món đồ nội thất phổ biến như bàn ghế, kệ để đồ, và các sản phẩm gia dụng thông dụng khác.

Gỗ nu nghiến

Gỗ nu nghiến là loại gỗ cực kỳ quý hiếm và độc đáo. Loại gỗ này được hình thành từ những phần gỗ bất thường, phát triển từ các vết thương hoặc dị tật trên thân cây. 

Quá trình hình thành này tạo ra các vân gỗ vô cùng phức tạp và đẹp mắt, làm cho gỗ nu nghiến trở thành “báu vật” trong giới nội thất và mỹ nghệ.

Nhờ sự quý hiếm và vẻ đẹp độc đáo, gỗ nu nghiến thường được sử dụng để chế tác các tác phẩm mỹ nghệ tinh xảo như tượng, lộc bình, hay các đồ trang trí cao cấp, không chỉ có giá trị sử dụng mà còn mang giá trị nghệ thuật rất cao.

Đặc điểm và tính chất của gỗ nghiến

Gỗ nghiến có màu nâu thẫm, đôi khi hơi đen, với phần dác gỗ sáng hơn một chút so với lõi. Đặc tính nổi bật của loại gỗ này là độ dai cao, không bị giòn hay dễ gãy như nhiều loại gỗ khác. 

Ưu điểm 

• Độ bền vượt trội: Gỗ nghiến có tính cơ học cao, cực kỳ dai và bền bỉ. Đặc biệt, ngay cả khi chôn dưới đất gỗ vẫn không bị mối mọt tấn công, giúp kéo dài tuổi thọ sản phẩm.
• Chịu được môi trường khắc nghiệt: Dưới tác động của mưa nắng hoặc độ ẩm cao, bề mặt gỗ chỉ bị bạc màu nhẹ mà không làm ảnh hưởng đến kết cấu bên trong. 
• Vân gỗ đẹp mắt: Khi được bào nhẵn, gỗ nghiến hiện ra những đường vân tinh tế, độc đáo, giống như bề mặt thép của thanh kiếm Nhật – một đặc điểm hiếm có ở nhiều loại gỗ khác. Những vân hoa này mang lại giá trị thẩm mỹ cao cho các sản phẩm nội thất.
• Khả năng chống mối mọt tự nhiên: Gỗ nghiến không cần xử lý hóa chất vẫn có khả năng chống mối mọt, giúp giảm thiểu chi phí bảo trì và tăng độ bền cho sản phẩm.
• Màu sắc và thẩm mỹ: Với màu sắc tự nhiên và vân gỗ đẹp, các sản phẩm từ gỗ nghiến tạo nên không gian sống sang trọng, gần gũi với thiên nhiên, mang đến sự ấm cúng và thoải mái cho gia đình.

Nhược điểm

• Dễ cong vênh hoặc nứt vỡ khi chế tác mỏng: Dù rất cứng và bền nhưng khi được chế tác thành các sản phẩm mỏng, gỗ dễ bị cong vênh hoặc nứt do nội lực bên trong, đặc biệt khi tiếp xúc với độ ẩm cao. 

Ứng dụng của gỗ nghiến trong đời sống

• Làm đồ nội thất 

Gỗ nghiến được sử dụng để làm giường, tủ, bàn ghế, cầu thang,… nhờ đặc tính dễ chạm khắc và bền bỉ.

Vân gỗ tinh tế và màu sắc tự nhiên của gỗ nghiến giúp tạo nên các sản phẩm nội thất sang trọng và ấn tượng.

• Làm đồ gia dụng

Gỗ nghiến đặc biệt phổ biến trong việc sản xuất thớt gỗ, nổi tiếng với độ bền cao và khả năng chống mối mọt.

Thớt gỗ nghiến an toàn, không gây độc hại cho người sử dụng trong quá trình chế biến, mang lại sự an tâm cho người sử dụng. 

Với độ cứng chắc, thớt gỗ nghiến ít bị mài mòn và có tuổi lâu thọ dài.

• Làm đồ mỹ nghệ

“Ngọc nghiến,” hay còn được biết đến với các tên gọi dân dã như nghiến “hóa thạch,” mắt nghiến, nu nghiến hoặc bìu nghiến, là phần gỗ cứng nhất của cây nghiến. 

Nhờ vẻ đẹp độc đáo và tính chất quý hiếm, nó thường được sử dụng để chế tác những bộ bàn ghế, sập, và các tác phẩm mỹ nghệ tinh xảo như tượng thầy bói, tượng cóc ngậm tiền,…để thể hiện sự giàu sang, quyền quý.

Đặc biệt, một số bộ bàn ghế ngọc nghiến có thể lên tới vài trăm triệu đến 1,5 tỷ đồng, giúp nó trở thành lựa chọn hàng đầu cho những ai tìm kiếm sự đẳng cấp và sang trọng.

Cách nhận biết gỗ nghiến thật chuẩn nhất

• Dựa vào vân gỗ

Vân gỗ nghiến là đặc điểm nhận diện nổi bật. Tâm gỗ nghiến làm thớt thường có màu nâu sẫm, với các lớp vân mờ với nhiều lớp chồng lên nhau.

Thớt gỗ nghiến thường có vân tròn đồng tâm hoặc elip, với lõi thớt rõ ràng. Những tấm thớt không có tâm (không có lõi) thường được ưa chuộng hơn do các hoa văn vân gỗ trông đẹp mắt và thu hút hơn.

• Nhận biết qua mùi đặc trưng

Gỗ nghiến có một mùi đặc trưng mà chỉ những người am hiểu về gỗ mới dễ dàng nhận ra. Một số người cảm nhận được mùi thơm nhẹ, trong khi một số khác cho rằng mùi hơi khó chịu như gỗ xoan.

• Dựa vào cân nặng và kích thước

Gỗ nghiến có mật độ rất cao, từ 950 đến 1.100 kg/m3 ở điều kiện độ ẩm 15%, do đó thớt gỗ nghiến nặng hơn nhiều so với các loại thớt khác cùng kích thước.

Một số câu hỏi liên quan đến gỗ nghiến

Gỗ nghiến bao nhiêu tiền một mét khối?

Khoảng từ 10 triệu đến 15 triệu đồng mỗi mét khối, tùy thuộc vào chất lượng và khu vực.

Gỗ nghiến có mùi gì?

Gỗ nghiến có mùi đặc trưng, thường được mô tả là mùi thơm nhẹ hoặc có chút hăng, nhưng mùi này nhanh chóng biến mất.

Gỗ nghiến được đánh giá là biểu tượng của sự bền vững và giá trị thẩm mỹ trong ngành nội thất. Với nhiều ưu điểm vượt trội như khả năng chống mối mọt, độ bền cao, cùng vân gỗ tinh tế, gỗ nghiến xứng đáng được ưu tiên trong lựa chọn nội thất của mọi gia đình.